اعتراف تلخ راهبردنویس و راهبر فیلترینگ هوشمند به نابود شدن سرمایهها و پول صرف شده برای اعمال فیلترینگ و محدود کردن دسترسی شهروندان ایرانی به اینترنت آزاد، اولین اعتراف به ناکامی و آخرین آن نخواهد بود. روحالله مومننسب که اعتقاد دارد استفاده از کل پایگاهها، سکوها و موتورهای جستجوگر و حتی اینترنت بینالملل باید برای کاربران ایرانی ممنوع و اینترنت داخلی مجاز شمرده شود حالا اعتراف کرده است که ۲۰۰ میلیارد تومان سرمایه صرف شده برای محدودسازی اینترنت و آنچه که فیلترینگ هوشمند نامیده میشود نابود شده و گروه متا و شبکه اجتماعی اینستاگرام با تغییر کدهای سیستمی این فیلترینگ را دور زده و بیاثر کردهاند.
اظهارات این نظریهپرداز محدودسازی اینترنت در ایران البته مورد توجه محافل محافظه کار قرار نگرفته و کسانی که در گذشته برای اعمال هرچه گستردهتر فیلترینگ و محدود کردن اینترنت بینالملل فریادهای هیجان زده میزدند حالا و با این اظهارات خاموش شده و از موضعگیری درباره اینکه چرا پول و امکانات و زمان شهروندان ایرانی را نابود کرده و یا دستکم باعث نابودی این امکانات و پول شدهاند، سکوت کردهاند.
البته نگارنده براساس شواهد و قرائن و با احتساب هزینههای غیرمستقیم و حاشیهای معتقد است که پول نابود شده بسیار بیشتر از ۲۰۰ میلیارد تومان بوده است و حتی اگر هزینههای جانبی و تکمیلی صرف شده برای فیلترینگ در نظر گرفته شود هزینههای مستقیم صرف شده برای فیلترینگ هوشمند بیشتر از ۲۰۰ میلیارد تومانی است که آقای مومننسب گفته است. اما محافظهکاران این نابودی منابع را انکار میکنند و توضیح نمیدهند که چرا این ندانم کاری بزرگ و خطای قابل پیشبینی رخ داده و چه کسی مسئول آن بوده است.
برای درک این مساله کافی است به این نکته توجه شود که در زمان دولت حسن روحانی همین محافظهکاران و نظریهپردازانی مانند حسن عباسی و رائفیپور به خاطر آنکه مدیران ارشد و برخی اعضای هیات وزیران حقوق های بالاتر از ۲۰ میلیون تومان می گرفتند بارها به این دولت حمله کردند و خواستار محاکمه و مجازات مقامات این دولت شدند. در آن هنگام حقوقهای نجومی حدود ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان برای هر ماه بود که اگر ده نفر چنین حقوقهایی دریافت میکردند، برای یک سال دریافت حقوق به خوبی از سوی این افراد ما به التفاوت ۵ میلیارد تومان در سال به هزینههای دولت اضافه میشد.
حالا یک ندانم کاری در این تولید آن هم با تظاهر به انجام یک اقدام دلسوزانه برای کشور و ملت به تنهایی معادل چهل سال حقوق نجومی مدیران حسن روحانی را نابود کرده است. به لحاظ ارزشی البته بهتر است که پول به صورت حقوق نجومی به مدیران پرداخت و صرف هزینههای شهروندان ایرانی شود تا اینکه برای تحقق یک آرزوی واهی نابود گردد؛ از همان ابتدا بسیاری از متخصصان مستقل و فهمیده حوزه ارتباطات به مدیران دولتی گوشزد کردند که فیلترینگ رویایی بیش نیست و تجربه تلگرام نشان میدهد که فیلترینگ حتی در کشورهای قدرتمندی مانند روسیه و چین چندان موفق و کارآمد نبوده و نتوانسته همه آنچه حکومت مرکزی درباره محدودسازی اینترنت میخواسته را محقق کند و تجربه در آن کشورها نشان می دهد که حکومتهای پکن و مسکو ترجیح دادهاند به جای محدود کردن اینترنت کاربران اینترنت را وادار به خودسانسوری کنند؛ چنانکه در همین هفتههای گذشته، مسکو یک معترض به جنگ اوکراین را به حبس طولانی محکوم ساخت.
اما در ایران تجربههای چندان مورد توجه قرار نمیگیرد و مدیران دولتی و حکومتی میخواهند خود تجربه کنند و بعد تصمیمها را اصلاح نمایند. این است که هزینه.های گزافی به جامعه ایرانی تحمیل میشود. اگر مدیران ایرانی قدری هوشمند بودند میتوانستند مشاهده کنند که استفاده از شبکه.های اجتماعی گروه متا یعنی واتس آپ و اینستاگرام پس از فیلترینگ آنقدر که انتظار میرفت کاهش پیدا نکرد، هر چند که به لحاظ تکنیکی برخی کاربران ایرانی به طور اجبار یا اختیاری یک یا چند شبکه اجتماعی ایرانی را هم به فهرست شبکههای مورد استفاده خویش اضافه می.کردند در همان هنگام گروه متا تهدیدات ایرانی برای تاسیس دفتر در ایران را بیاهمیت دانست و تاکید کرد که برنامهای برای پاسخ گفتن به نامه وزارت ارتباطات و شورای عالی فضای مجازی ایران ندارد. این واکنش سرد، حاکی از آن بود که تهدیدات بیان شده از جانب مقامات جمهوری اسلامی ایران با یک اقدام موثر و عاقلانه پشتیبانی نمی شود و نمی تواند به دغدغه مقامات گروه متا تبدیل شود.
اگر دست اندرکاران و حامیان فیلترینگ در ایران درک درست و منطقی از وضعیت، امکانات و توانایی های کشور داشتند، حالا نه زحمت برای شهروندان ایرانی به وجود آمده بود و نه آن ۲۰۰ میلیارد تومان ایرانیان به هدر می رفت.