مجید جلالی بیش از ۳۰ سال است که در فوتبال حرفه‌ای کشور فعالیت دارد و تمام مراحل مربیگری فوتبال را در دنیا گذرانده است. وی در ۲۳ باشگاه مختلف به عنوان مربی حضور داشته و در حال حاضر مدیر بخش توسعه و پیشرفت فوتبال ایران است و به تازگی هم آکادمی فوتبالی تاسیس کرده تا استعدادهای فوتبالی را در سراسر کشور کشف کند.
این مربی شناخته‌شده و مطرح فوتبال ایران در گفتوگو با ما به بررسی عملکرد بخش توسعه و پیشرفت فوتبال ایران پرداخته که ماحصل آن را می‌خوانیم.
در خصوص عملکرد بخش توسعه و پیشرفت فوتبال ایران توضیحاتی ارائه فرمایید.
فیفا از دو سال پیش کشورهای عضو این سازمان را ملزم به انتقال بخش فنی فدراسیون‌ها به زیرمجموعه بخش توسعه و پیشرفت فوتبال کرد. این بخش وظیفه دارد، برای امور فنی فوتبال برنامه توسعه و پیشرفت بنویسد، اجرا کند و بر روند انجام آن نظارت و ارزیابی داشته باشد. همچنین تمامی عواملی که در پیشرفت فوتبال در کشور سهم دارند، زیرمجموعه این بخش از فدراسیون هستند.
از چه زمان فعالیت خود را در بخش توسعه و پیشرفت فوتبال ایران آغاز کردید؟
فعالیت خود را دو ماه قبل با دعوت فدراسیون فوتبال آغاز کردم و در حال حاضر مشغول نوشتن برنامه جامع برای ۱۲ سال آینده فوتبال کشور هستیم و در بخش‌های مختلف مانند آموزش، تربیت مربی و مدرس و تربیت بازیکن در حال برنامه‌ریزی هستیم.
همچنین برای تیم‌های ملی، تیم‌های پایه، آکادمی‌ها و مدارس فوتبال نیز کارگروه‌هایی تشکیل شده که در بخش‌های مختلف و با حضور اساتید فوتبال و دانشگاه برگزار خواهد شد و امیدواریم این برنامه را تا قبل از شهریورماه ۱۴۰۳ آماده کنیم.
این برنامه شامل اقدامات زودبازدهی است که در حال شروع آن هستیم و امید داریم، فوتبال کشور را از بحرانی که در آن گرفتار شده، نجات دهیم.
اشاره‌ای هم به آکادمی که به‌تازگی راه‌اندازی کرده‌اید، داشته باشید.
آکادمی ما در ابتدای سال ۱۴۰۲ راه‌اندازی شد و دوازده رده سنی را پوشش می‌دهد که این رده‌ها را از هم جدا کردیم و برای هرکدام آموزش‌های جداگانه‌ای در نظر گرفته‌ایم. همچنین ما هشت نمایندگی در شهرهای مختلف داریم و تاکنون ۴۰ بازیکن را شناسایی کرده‌ایم.
هرچند به لحاظ امکانات محدودیت‌هایی وجود دارد، اما برگزاری کلاس‌های اینترنتی و استفاده از هوش مصنوعی در استعدادیابی باعث شده، شیوه نو و متفاوتی نسبت به سایر آکادمی‌ها داشته باشم. حضور این بازیکنان در اردوهای بین‌المللی، باعث ارتقای فوتبال آن‌ها خواهد شد.
هدف شما از راه‌اندازی این آکادمی چه بود؟
هدف ما کسب استعدادهایی فوتبالی بود. شهریه‌ای که ما از بچه‌ها دریافت می‌کنیم، حتی جوابگوی هزینه‌های آکادمی هم نیست و بخشی از هزینه‌ها توسط هیات مدیره پرداخت می‌شود. در صورتی که بسیاری از مدارس فوتبال درآمدزایی خوبی دارند، اما هدف ما کشف استعدادهای ناب فوتبال است.
هرچند توان مالی محدودی داریم و امکانات زیادی در اختیار نداریم، اما راه را برای ورود بازیکنانی از تمام اقشار جامعه باز گذاشته‌ایم تا شرایط اقتصادی باعث نشود، بچه‌ای نتواند استعدادش را پرورش دهد. با وجود کمبود امکانات، از نظر فنی بسیار دقیق و اصولی پیش می‌رویم و بنده شخصا بر این آکادمی نظارت مستقیم دارم.
نکته قابل توجه اینکه، مجموعه ما دارای نظام آموزشی بسیار قوی است.
آیا دلایل عدم موفقیت فوتبال ایران آسیب‌شناسی شده است؟
آسیب‌شناسی زیادی در حوزه فوتبال انجام و دلیل عدم موفقیت آن بررسی شده است. در نهایت هفت پارامتر برای شرایط فوتبال کشور تعریف شد که سه پارامتر آن در حد عالی است و دو پارامتر دیگر در حدود ۳۰ درصد انجام شده‌اند، اما در زمینه برنامه‌ریزی و آموزش فوتبال بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم.
ما در گام اول بر این دو مساله متمرکز شده و در حال آماده‌سازی و برنامه‌ریزی در این زمینه هستیم. مساله دیگر، منابع مالی پایدار مربوط به فوتبال است که البته خود قادر به تامین بخش مالی است، ولی قوانین کشور ما این منابع مالی را محدود کرده است. مشکل دیگر کمبود تاسیسات و اماکن مربوط به فوتبال است که در حال برنامه‌ریزی برای تامین آن‌ها هستیم.
آیا این تفکر بر فوتبال ما حاکم نیست که نباید بیشتر از این در فوتبال پیشرفت کنیم؟
شاید در گذشته به این صورت بود، اما اکنون مطالبه جامعه، پیشرفت فوتبال است و مردم دیگر ناکامی‌ها را تحمل نمی‌کنند. ما ۵۰ سال است که به المپیک نرفته‌ایم، بیش از چهل سال در فوتبال باشگاه‌ها توفیقی نداشته‌ایم و به‌‌رغم حضور در ۶ دوره جام جهانی تاکنون از مرحله گروهی صعود نکرده‌ایم.
در حوزه فوتبال تیم‌های پایه نیز موفقیتی نداشته‌ایم. همه این موارد غرور ملی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنده، نشانه‌هایی از اراده برای تغییر را می‌بینم. فدراسیون سال‌ها در حوزه فنی وارد نشده و فعالیت آن محدود به کار اداری و اجرایی بوده، اما در حال حاضر تغییر دیدگاه مسئولان فدراسیون کاملا احساس می‌شود.
اجرای برنامه توسعه و پیشرفت فوتبال ایران تا چه اندازه متکی به توانایی‌های داخلی است؟
فوتبال به ظرفیت‌های انسانی وصل است و در تمام کشورها ظرفیت‌های انسانی معیار مهمی برای پیشرفت در فوتبال است. اگر بخواهیم بازیکنان، مربیان و یا داوران بهتری داشته باشیم، باید بر ظرفیت‌سازی بهینه برای نیروی انسانی و تربیت نیرو انسانی تمرکز داشته باشیم.
اگر برنامه نداشته باشیم، نمی‌توانیم از ظرفیت مدارس فوتبال آکادمی سراسر کشور استفاده کنیم، هر ساله بازیکنان زیادی را تربیت کنیم یا در ۱۰ سال آینده مربی در سطح جهانی را معرفی کنیم. البته این به معنای قطع ارتباط با خارج نیست، چراکه فوتبال به تکنولوژی نیاز دارد و برای اینکه این تکنولوژی را بتوانیم کاملا آموزش دهیم، نیاز به علوم کشورهای پیشرفته داریم.
حتی در مقاطعی می‌توانیم از مربیان خارجی برای آموزش تیم‌ها استفاده کنیم.
آیا مراکز آموزش و آکادمی‌ها تاثیری در پیشرفت فوتبال داشته‌اند؟
در کل کشور حدود ۳۶ هزار مدرسه فوتبال داریم و این رقم در آسیا بی‌نظیر است، اما موضوعی که باید به آن توجه شود این است که اگر در هر مدرسه‌ای به‌طور متوسط یک‌صد تا یک‌صد و بیست نفر حضور داشته باشند که البته خیلی بیشتر از این اعداد است، بالغ بر چهار میلیون کودک در مدارس آموزش می‌بینند، اما در حال حاضر حتی سالی پنج بازیکن را هم نمی‌توانند به فوتبال حرفه‌ای معرفی کنند و این به این معناست که بخش خیلی مهمی از کار ما ایراد دارد.
یکی از مهمترین دلایل عدم موفقیت آکادمی‌ها، نبودن یک نظام هماهنگ آموزش در فوتبال پایه است. در فوتبال پایه، دوازده رده سنی وجود دارد و از زیر هفت سال تا زیر هیجده سال است، اما برای این رده‌ها هیچ نظام آموزشی وجود ندارد.
البته ما در حال انجام طرحی در قالب دوازده کتاب هستیم که دو کتاب از این مجموعه چاپ شده و مابقی مجموعه به مرور چاپ خواهد شد که می‌‍‌تواند راهگشای نظام آموزش ما باشد. البته ابتدا باید مدرسان و مربیان این مجموعه آموزش ببینند تا بتوانیم خروجی بازیکن داشته باشیم.
با توجه به اینکه آلمان در زمینه فوتبال بسیار پیشرفته است، به نظر شما آیا ما می‌توانیم روزی به جایگاه این کشور دست پیدا کنیم؟
آلمان بعد از جام جهانی ۱۹۹۸ و باخت به بلغارستان، به آسیب‌شناسی فوتبال خود پرداخت. آن‌ها به این نتیجه رسیدند که این کشور صنعتی شده و فضای بازی بچه‌ها از بین رفته که این مساله باعث شده، فوتبال خیابانی از بین برود و اقبال عمومی به فوتبال کاهش پیدا کند؛ بنابراین آن‌ها شروع به منطقه‌بندی و ایجاد پایگاه‌های مختلف کردند و حتی میزبانی جام جهانی ۲۰۰۶ را نیز گرفتند تا بتوانند مجددا مردم را به فوتبال علاقه‌مند کنند.
فوتبال همیشه باید در حال پیشرفت باشد، چراکه مسیر آن پرفرازونشیب است؛ هرچند در سال‌های اخیر برنامه توسعه و پیشرفت اسپانیا در اروپا و ژاپن در آسیا، بسیار کاربردی‌تر بوده و آن‌ها به موفقیت‌های بزرگی دست‌یافته‌اند.
چرا ما راه کشورهای پیشرفته را در فوتبال ادامه نمی‌دهیم؟
به این دلیل که شیوه کار در فوتبال ایران با کشورهای پیشرفته کاملا متفاوت است. مثلا در آلمان، فوتبال به دلیل درآمدزایی بسیار بالایی که دارد، به عنوان قطب اقتصادی در نظر گرفته می‌شود، اما در ایران اگر گردش مالی هم وجود دارد، از بدنه دولت تزریق می‌شود و قوانین تمام راه‌های درآمدزایی را به روی فوتبال بسته است؛ بنابراین ما نمی‌توانیم به مانند آن‌ها برنامه‌ریزی داشته باشیم و باید برنامه‌ای کاملا بومی طراحی کنیم تا بتوانیم آن را به مرحله اجرا بگذاریم.
آیا وزارت ورزش به مراکز آکادمیک توجه دارد؟
وزارت ورزش و جوانان، مشکلات مالی فراوانی دارند و توان کمک به مراکز آموزشی را ندارد و آن‌ها را به عنوان منابع درآمدزا می‌بیند.
بنده با مسئولیتی که در فدراسیون فوتبال دارم، قصد دارم که دیدگاه‌های خودم را برای فوتبال کشور پیاده‌سازی کنم، زیرا مطمئن هستم که فوتبال ما نمی‌تواند تغییر کند، مگر اینکه برای مدارس فوتبال برنامه‌ریزی جدیدی طراحی شود و با این برنامه‌ریزی می‌توان آثار آن را در پنج سال آینده بر فوتبال ببینید.
برای پیشرفت فوتبال باید از آموزش تیم‌های پایه شروع کرد، چراکه تنها از این راه می‌توانیم بازیکن حرفه‌ای تربیت کنیم.
