بازار و صنعت فولاد در سال ۱۴۰۱ با فراز و نشیب‌های گوناگونی روبه‌رو شد. آغاز جنگ روسیه و اوکراین و همچنین اجرای سیاست‌های مختلف چین و آمریکا در بازار جهانی فولاد سبب شد تا شاهد وقوع اتفاق‌های متعدد مثبت و منفی در این بازار باشیم. با توجه به اینکه فعالان بازار فولاد ایران با چالش‌ها و مشکلات متعددی مواجه هستند، اما همچنان شاهد افزایش میزان تولید فولاد هستیم؛ هرچند این رخداد در زمانی اتفاق افتاد که قطعی گاز و برق، تولیدکنندگان فولاد در ایران را مجبور به انجام برنامه‌ریزی‌های متعدد برای تعیین ساعت تولید بدون ایجاد قطعی کرد.
به گزارش دنیای سرمایه گذاری آنلاین، مهندس نادر سلیمانی، عضو سابق انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران و رییس هیات مدیره شرکت الغدیر پارس با ذکر اینکه امروز در یک کلمه، مهمترین دغدغه فولادسازان، تنظیم بازار بین عرضه و تقاضا است که واقعا هیچ ارتباطی به فولادساز ندارد و یک موضوع حاکمیتی است، گفت: متاسفانه عدم تنظیم بین عرضه و تقاضا در بازار فولاد سبب خواهد شد تا هم فولادساز و هم مصرف‌کننده ضرر کنند.فولادسازان ایرانی کشور در حالی پیشگام‌ترین گروه‌های صنعتی در توسعه کشور هستند و نقش خود را ایفا می‌کنند که میزان تولید یک‌میلیون تنی فولاد مربوط به قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به ۳۰ میلیون تن پس از پیروزی رسید، اما همچنان مورد نامهربانی دولت قرار می‌گیرند. به لحاظ انجام تکالیف مربوط به انرژی، در حالی که فولادسازان ایرانی تنها ۱۰ درصد گاز و برق کشور را مصرف می‌کنند، ولی در هر جایی از کشور که کمبود گاز و برق احساس شود، نخست شاهد قطع گاز و برق صنایع فولادی هستیم که وقوع این اتفاق یک ضربه سنگین در توسعه صنایع فولادی است، زیرا صنعت فولاد به عنوان یکی از صنایع مادر کشور، نقش مهمی در توسعه اقتصادی ایران دارد. مصرف گاز کشور در تابستان ۵۰ میلیون مترمکعب است و در زمستان این میزان مصرف به ۷۵۰ میلیون مترمکعب می‌رسد. زمانی که تقاضا زیاد می‌شود، در گام نخست برق و گاز واحدهای فولادی قطع می‌شود که محوری‌ترین نقش را در اشتغال‌زایی و کسب درآمد ملی دارند که به نظر بنده، این روند در صنعت فولاد کشور باید تغییر کند، چراکه برق و گاز فولادسازان ایرانی برای آن‌ها مهمتر از نان شب است.
وی افزود: تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، حدود یک‌میلیون تن فولاد در کشور تولید و حدود ۴ میلیون تن واردات داشتیم، ولی امروز ۳۰ میلیون تن تولید می‌کنیم، در حالی که ظرفیت بالقوه تولید ۴۵ میلیون تن است. ۱۵ میلیون تن مصرف داخلی فولاد کشور است و ۱۵ میلیون تن توان صادراتی هم داریم. کسب درآمد ۸ میلیارد دلاری ارزی در صنعت فولاد باید محقق شود، ولی متاسفانه در حال از دست دادن این درآمد هستیم. باید نگاه دولت از مصرف‌محور به صادرات‌محور تبدیل شده و این موضوع را بپذیرد که یک دلار صرفه‌جویی ارزی می‌تواند برکات زیادی برای کشور داشته باشد. با توجه به توان بالقوه صادراتی ۱۵ میلیون تن فولاد از ایران، متاسفانه تولیدکننده ایرانی از تاثیر درآمدهای ارزی بر درآمد خود بی‌بهره است.
سلیمانی با اشاره به اینکه چند سالی است که تحریم‌های بین‌المللی علیه کشورمان آغاز شده و در حقیقت صنایع فولادی، نفت، گاز و پتروشیمی را هدف قرار داده و ورود هر کالای استراتژیک را به کشور ممنوع کرده است.، اظهار کرد: به همت فولادسازان ایرانی در دوران سخت تحریم که در آن قرار داریم، ۶ هزار قطعه شناسایی شد که با همت تولیدکنندگان ملی این قطعات بومی‌سازی شده است، به‌طوری که هزینه فولادسازی در ایران از ۱۲۰ دلار به ۸۰ دلار رسیده است. در مجموع، بومی‌سازی قطعات فولادی در ایران بیش از یک و نیم میلیارد دلار درآمد ارزی برای کشور داشته که این اتفاق در سال ۱۳۹۷ رخ داد. با وجود اینکه در شرایط کنونی که تحریم‌های اعمال شده از سوی آمریکا علیه ایران، سنگین‌تر و سخت‌تر شده، اما کاهش هزینه فولادسازی از ۸۰ دلار به ۵۰ دلار به عنوان چشم‌انداز مهم نزد فولادسازان ایرانی مطرح است. شرکت‌های ایمیدرو و ایدرو که زیرمجموعه‌های وزارت صمت هستند نیز از تولید داخل حمایت می‌کنند و در همین راستا با وجود تحریم‌های سنگین علیه ایران، گام‌های مهم و درخور توجهی برداشته‌اند.
عضو سابق انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران و رییس هیات مدیره شرکت الغدیر پارس با بیان اینکه جنگ اوکراین و روسیه برای ما یک فرصت بود، خاطرنشان کرد: این اتفاق برای کشور ما یک فرصت بود تا بتوانیم در حوزه صادرات حرف‌های زیادی را بزنیم که از نظر بنده، این فرصت از دست رفت. قیمت‌های جهانی فولاد به ۱۱۰۰ دلار رسید و کشور ما نتوانست از این فرصت استفاده کند. از سوی دیگر، مشکلات داخلی تنظیم بازار مانع رشد صادرات فولاد ایران شد و پس از آنکه قیمت‌های جهانی از ۱۱۰۰ به ۱۶۰۰ دلار رسید، اجازه صادرات را دادیم، ولی یک درآمد هنگفت ارزی را کشور ما از دست داد و نتوانستیم از این فرصت پیش‌آمده به صورت بهینه استفاده کنیم.
وی با تاکید بر اینکه ورق‌های تولیدی در فولاد مبارکه و کارخانه‌های فولادی کشور از استانداردهای بین‌المللی بالایی برخوردار هستند، ادامه داد: متاسفانه در حوزه اشتغال‌زایی، کارخانه‌های فولادی دستوری عمل می‌کنند. کارخانه‌های دولتی با جذب نیروی انسانی به صورت دستوری به نوعی علاوه بر اینکه بهره‌وری پایینی دارند، هزینه‌های جاری بالایی هم پرداخت می‌کنند. به عنوان مثال، کارخانه فولاد مبارکه اصفهان تنها نیاز به ۴ هزار نفر نیروی انسانی دارد، ولی هم‌اکنون شاهد اشتغال‌زایی بیش از ۱۵ هزار نفر در این کارخانه هستیم. ظرفیت نیروی انسانی در کارخانه ذوب‌آهن اصفهان هم ۴ هزار نفر است، اما در حال حاضر ۲۱ هزار نفر در این کارخانه مشغول به کار هستند. پرداخت هزینه‌های بالای جاری توسط حاکمیت، در حالی که بهره‌وری سطح پایینی دارد، اصلا منطقی نیست. خوشبختانه کشور ما در تولید ورق، تیرآهن، میلگرد و سایر محصولات فولادی، از استانداردهای بالایی برخوردار است که از این حیث با سایر کشورهای جهان رقابت می‌کند.
سلیمانی در پایان گفت: باید مشکلات تنظیم بازار در صنعت فولاد حل‌و‌فصل شود. قیمت‌گذاری دستوری در بازار فولاد باید به نوعی جای خود را به میزان عرضه و تقاضا این کالای مهم دهد که بنده فکر می‌کنم در آینده نه‌چندان دور این اتفاق خواهد افتاد. مشکلات به وجود آمده در زنجیره فولاد، باید به دست فولادسازان حل شود تا تولیدکننده داخلی بتواند علاوه بر فروش محصولات خود برای مصرف داخلی، صادرات بیشتری را هم انجام دهد و سبب ارزآوری بالاتر برای ایران شود. اگر دولت کمتر در امور فولادسازان دخالت و از دستوری کردن کارها در صنعت فولاد پرهیز کند، به‌طور قطع مسیر توسعه کشور بهتر از گذشته هموار خواهد شد. امروز شاهد وقوع این اتفاق هستیم که کارخانه‌های فولادی عزم خود را برای حل‌و‌فصل مشکلات جزم کرده‌اند تا شاهد رشد و شکوفایی صنعت فولاد ایران بیشتر از گذشته باشیم.
