به گزارش پایگاه خبری دنیای سرمایه گذاری آنلاین؛ اصول مدیریت پروژه و ساخت با توجه به پیشرفت روزافزون تکنولوژی در صنایع ساختمان‌سازی و حجم انبوه پروژه‌های عمرانی در کشور و همچنین توجه به دانش مدیریت پروژه در علم امروز ساخت‌وساز امری اجتناب‌ناپذیر است. بدون شک با به‌کارگیری اصول مدیریت پروژه و ساخت، با آمیزش علم و تکنولوژی می‌توان بر تمامی جهات پروژه‌های عمرانی تاثیرگذار بود. درس روش‌های مدیریت پروژه که در مقطع کارشناسی ارشد مدیریت پروژه و ساخت تدریس می‌شود، هدف نهایی فوق را دنبال می‌کند. تحقیق حاضر شامل دو بخش است که در بخش اول، ضمن تشریح مباحث پیش‌ساخته‌سازی در صنعت عمران، تصمیم‌گیری بین روش‌های مختلف ساخت‌وساز برای مدیر پروژه به عنوان بالاترین تصمیم‌گیرنده تشریح می‌شود و در قسمت دوم که از مباحث خاص مدیریت است، به تشریح روش‌های برآورد مالی و مهندسی هزینه پرداخته می‌شود. انواع روش‌های ساخت‌وساز را می‌توان به هفت دسته عمده زیر تقسیم‌بندی کرد.
ساختمان‌سازی با روش‌های ابتدائی
Elementary Building System
این نوع ساختمان‌سازی از ابتدای تاریخ ساختمان‌سازی بشر آغاز و تا عصر حاضر نیز ادامه دارد و هنوز در روستاهای کشور و در حاشیه شهرها نیز به نوعی به این‌گونه ساخت‌وسازها پرداخته می‌شود. در این روش، قسمت‌های باربر از خشت و گل، چوب و گل، گل و سنگ، گل و گچ و سنگ و یا خشت و آجر و پوشش آن‌ها نیز از طاق خشتی یا تیر چوبی و الیاف گیاهی ساخته می‌شود. نیروی انسانی به‌کار گرفته‌شده در این ساختمان‌ها بعضا غیر ماهر یا نیمه ماهر بوده و از مصالح سنتی در دسترس محلی استفاده می‌شود. ساختمان‌سازی با این‌گونه روش‌ها حداقل مقاومت را در مقابل حوادث طبیعی (زلزله، سیل، طوفان و…) دارا است و می‌توان تنها به عنوان یک سرپناه موقت از آن نام برد.
ساختمان‌ساز با روش‌های سنتی و یا متداول
Traditional or Conventional Building System
در این روش، عملیات ساختمانی با استفاده از وسایل ابتدایی توسط افراد متخصص، نیمه ماهر و غیر ماهر انجام می‌شود. ساختمان‌های با دیوار آجری باربر در این تقسیم‌بندی منظور می‌شوند. «کارگر ساده، بنا، گچ‌کار، نقاش، آهنگر، لوله‌کش، سیم‌کش، عایق‌کار، کاشی‌کار، آسفالت‌کار، شیشه‌بر و…» برخی از حرفه‌های دست‌اندرکار با این شیوه به شمار می‌روند. با این روش، سرعت اجرای کار ساختمان به‌طور متوسط در ایران ۱۴ تا ۱۸ ساعت برای هر مترمربع زیربنا می‌باشد. در حال حاضر در اکثر مناطق غیر شهری و بعضی از مناطق شهری یا اطراف شهرهای بزرگ و یا برخی ساختمان‌های خاص (مدارس، مساجد در روستاها و…) از این‌گونه روش ساخت‌وساز استفاده می‌شود. ماهرترین استادکاران بنایی، نازک‌کاران و نجاران سنتی در بین این‌گونه سازندگان یافت می‌شوند. حداکثر طبقات مجاز با این روش ساخت، ۴ طبقه و ارتفاع مجاز ۱۲ متر تجویز می‌شود. به دلیل تحمل بار قائم ساختمان توسط دیوارهای باربر بر ضخامت دیوارهای طبقه زیرین افزوده می‌شود که یکی از عوامل بازدارنده در افزایش بیشتر طبقات یا ارتفاع می‌باشد. با ایجاد تمهیداتی نظیر شناژهای افقی و قائم بتنی، می‌توان صدمات زلزله را کاهش داد.
ساختمان‌سازی پیشرفته
این روش که ساختمان‌سازی پیشرفته یا بهبودیافته نیز نامیده می‌شود، عبارت از اجرای کار توسط افراد و متخصصان ذکر شده در روش قبلی که از ماشین‌آلات و تجهیزات ساختمانی مکانیکی به منظور اضافه کردن سرعت و حجم کار استفاده می‌کنند. ساختمان‌های با اسکلت فلزی یا بتنی در این تقسیم‌بندی منظور می‌شوند. لوازم و تجهیزاتی مانند انواع جرثقیل‌های ثابت و متحرک، بالابرهای برقی، داربست‌های فلزی، دستگاه‌های تهیه‌کننده بتن (ثابت و متحرک) و دستگاه‌های سیمان‌پاش و رنگ‌پاش، ماشین‌های جوش و… در این‌گونه ساخت‌وسازها مورد استفاده قرار می‌گیرند. سرعت اجرای کار ساختمان در این روش ۲۰ تا ۴۸ ساعت برای هر مترمربع زیربنا به‌طور متوسط می‌باشد؛ یعنی سرعت اجرای عملیات ساختمانی را می‌توان با استفاده از تجهیزات مکانیکی و برقی تا حدود زیادی افزایش داد. به دلیل استفاده از اسکلت بتنی و فلزی، تعداد طبقات را ۵۰ و ارتفاع کل ساختمان را بیش از ۱۵۰ متر می‌توان پیش‌بینی کرد. سرمایه‌گذاری اولیه برای به‌کار بستن این روش، در رابطه با حجم عملیات ساختمانی و خرید یا اجاره تجهیزات قابل توجه می‌باشد. توقف کار به دلیل مسائل کارگری یا مشکلات مالی از نکات منفی است و باعث زیان‌بار شدن پروژه می‌شود. در حال حاضر، اکثر ساخت‌وسازها در مناطق شهری از این روش بهره می‌گیرند و با معتبر شدن کارگران و متخصصان در رشته‌های مربوطه و ابداع وسایل و تجهیزات جدید و به‌کارگیری فناوری‌های نوین، این‌گونه ساختمان‌های مسکونی یا عمومی در مدت زمان کمتر و با صرفه و ایمنی بیشتر ساخته می‌شوند.
ساختمان‌سازی صنعتی
Industrialized Bilding
در این روش از قطعات آماده شده از قبیل بلوک‌ها، تیرچه‌ها، پانل‌های پیش‌ساخته، تیرها و ستون‌های فلزی و بتنی، شبکه‌های فلزی، قطعات گچی و بتنی و… استفاده می‌شود و اکثر عملیات با استفاده از تجهیزات و لوازم کارگاهی به‌طور مکانیکی صورت می‌گیرد. انواع کفراژهای یکپارچه فلزی از قبیل کفراژهای صفحه‌ای، تونلی، لغزنده و کفراژهای مدوله و کفراژهای ساخته شده از مواد سبک و همچنین کفراژهای پلاستیکی، بازشو و لغزنده‌ها نیز در این روش جهت بتن‌ریزی سریع ساختمان‌ها در چهار فصل سال مورد استفاده قرار می‌گیرند. تعداد تخصص‌ها و افراد کارگر در این روش از نظر کمیت، کمتر از روش‌های قبل است، ولی از نظر کیفیت باید از افراد متخصص با مهارت بالا و دقت فنی استفاده شود. سرعت اجرای کار در این روش بین ۹ تا ۱۴ ساعت برای هر مترمربع است. با برنامه‌ریزی و به‌کارگیری فناوری‌های مناسب، این روش می‌تواند با پیش‌سازی‌های سنگین نیز رقابت کند. در حالی که تعداد کارگران ماهر و نیمه‌ماهر آن در مقایسه بیشتر بوده، ولی سرمایه‌گذاری اولیه کمتر از روش‌های پیش‌ساخته است. اگر بیش از ۵۰ درصد از عملیات ساختمانی در کارخانه ساخته شود، به سیستم ساختمانی صنعتی اطلاق می‌شود.
سیستم‌های پیش‌ساخته سنگین
Heavy Weight Pre-Fabricated Systems
استفاده از روش‌های پیش‌ساخته سنگین در مورد ساختمان‌های پیش از یک طبقه مفهوم دارد و در آن تمامی قطعات ساختمان مانند دیوارها، نماها، سقف‌ها، پلکان‌ها و… در کارخانه بتنی، پیش‌ساخته می‌شود و توسط ماشین‌های سنگین به کل کارگاه‌ها حمل و نصب می‌گردند. حمل قطعاتی که دارای وزنی تا ۱۲ تن می‌باشند، توسط تریلی و برپایی آن‌ها به جرثقیل‌های سنگین ثابت یا متحرک نیاز دارد. به دلیل سنگینی وزن قطعات، فاصله حمل تا ۶۰ کیلومتر از محل کارخانه، صرفه اقتصادی دارد. هزینه احداث کارخانه یا به نوعی سرمایه‌گذاری اولیه در سیستم پیش‌ساخته سنگین بالا بوده و مستلزم شرایط مکانی و توجیه اقتصادی است. تجربه ثابت کرده که برای احداث کارخانه‌های پیش‌ساخته سنگین، حداقل یک یا دو پروژه مسکونی با حدود یک‌هزار واحد یا هر پروژه دیگر با متراژ زیربنای حدود یک‌صد هزار مترمربع در شعاع عملکردی ۶۰ کیلومتر مورد نیاز است. کارخانه قطعات بتنی تهران، وابسته به سازمان ملی زمین و مسکن که از سیستم آلمانی کستینگ استفاده می‌کند، در طبقه‌بندی سیستم پیش‌ساخته سنگین قرار دارد.
سیستم پیش‌ساخته نیمه سنگین
Middle Weight Pre-Fabricated Systems
در این سیستم وزن قطعات حداکثر ۵ تن است و اسکلت ساختمان، فلزی یا بتنی است. سقف و دیوارهای خاری از قطعات بتنی و جداکننده‌های داخلی از صفحات گچی مسلح شده یا چوبی در نظر گرفته می‌شوند. وزن قطعات نما و ابعاد آن به صورتی در نظر گرفته می‌شود که بالا بردن و نصب آن‌ها با جرثقیل‌های سبک امکان‌پذیر باشد. با توجه به اسکلت فلزی یا بتنی باربر که می‌تواند به‌صورت پیش‌ساخته و در کارخانه انجام پذیرد، محدودیتی از نظر ارتفاع طبقات وجود ندارد. منظور شدن ابعاد ستون‌های بتون آرمه در طبقات پایین از عوامل تعیین‌کننده ارتفاع این‌گونه اسکلت‌ها است و در ساختمان‌های بالاتر از ۵۰ طبقه قابل ملاحظه می‌باشد. در اتصال قطعات پیش‌ساخته نما باید دقت بسیار زیادی داشت، زیرا در زلزله ارمنستان اکثر قطعات پیش‌ساخته از نما جدا شده و مشکلات زیادی به بار آورد.
سیستم‌های ساختمانی پیش‌ساخته سبک
Light Weight Pre-Fabricated Building Systems
این گروه پیش‌سازی‌ها بیشتر در مورد ساختمان‌های یک طبقه یا جهت نماسازی‌های ساختمان‌های بلندمرتبه با اسکلت فلزی یا بتنی به‌کار گرفته می‌شوند. جهت ساخت مدارس و خانه‌های بهداشت روستایی، استراحت‌گاه‌های خارج از شهر یا خانه‌های متحرک (Mobile Homes) می‌توان از این روش استفاده کرد. اسکلت باربر ساختمان و سقف و دیوارهای خارجی و داخلی از یک ماده یا ترکیبی از مواد و فلزات سبک نظیر آلومینیوم، چوب، فایبرگلاس، ورق‌های فلزی فرم داده شده، فیبر، فرآورده‌های پتروشیمی، بتن متخلخل، بتن سبک و… ساخته شده‌اند. از نظر وزنی پیش‌ساخته‌های سبک به‌صورت قطعه یا ترکیب یکپارچه کمتر از دو تن در نظر گرفته می‌شوند، به‌طوری‌که حمل‌ونقل آن‌ها با بالابرهای برقی یا مکانیکی و جرثقیل‌های سیار کوچک امکان‌پذیر است. برای امکان موقت و اضطراری، خانه‌های گچی، مدارس و درمانگاه‌های نیمه موقت و استقرار پرسنل کارگاه‌های ساختمانی می‌توان از این روش به‌خوبی استفاده کرد. در جریان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران به‌کارگیری این نوع روش، موقعیت‌های مناسبی را در صرفه‌جویی زمان و سرعت پوشش مکانی به وجود آورد. اگر در اجرای ساختمان با این روش و به‌کارگیری جزئیات اجرایی مناسب دقت شود، بعد از نصب در یک مکان و پایان عملکرد کاربری آن، می‌توان ساختمان را با حداقل ضایعات باز کرده و قطعات آن را به‌صورت مجزا به محل دیگری برای نصب و استفاده مجدد حمل کرد. صنایع پیش‌ساخته سبک به روش پانل‌های ساندویی یا (۳D Panel) که از آخرین پدیده‌های صنعت ساختمانی بi شمار می‌رود، از جمله دستاوردهایی است که همزمان با افزایش نیاز به مسکن، سرعت فوق‌العاده در اجرای برنامه‌های ساخت‌وساز به وجود آورده است. با بررسی‌های مقدماتی که از سال ۱۳۷۲ آغاز شد، صنعت پیش‌ساخته سبک در ایران و جهان مورد مطالعه قرار گرفت و متعاقب آن، ایده استفاده از صنعت پیش‌ساخته سبک شکل گرفت که مزایای عمده آن؛ سبکی وزن ساختمان، سرعت، مقاومت و کیفیت بود.
مهندس عباس لک مدیرعامل هلدینگ ساختمانی دلتا
انتهای پیام/
