مهاجرت پول از بازار ارز به سایر بازارها

در روزهای اخیر و با افت تقریبا ۶ هزار تومانی دلار در بازار غیر رسمی و ثابت ماندن این نرخ برخی فعالان غیر حرفه ای و خانگی بازار دلار که برای حفظ ارزش پول خود به این بازار روی آورده بودند، از این بازار خارج شدند. در گذشته نیز با کاهشی شدن نرخ ها، خروج سرمایه از این بازار شروعه و باعث هرچه بیشتر ریزش این بازار می شد. در این میان برخی تحلیلگران معتقدند روند صعودی قیمت دلار به روزهای پایانی رسیده و مردم باید برای حفظ ارزش دارایی‌هایشان در بازار دیگری سرمایه‌گذاری کنند. از نظر این کارشناسان حباب در دلار پدید آمده و اگر قرار باشد تورم لحاظ شود، قیمت دلار باید چیزی در حدود ۳۵ هزار تومان باشد و نرخ های بالاتر از این رقم؛ حتما دارای حباب های قیمتی است.
این دیدگاه نیز وجود دارد که چون ذخایر ارزی محدود و دولت هم دچار کسری شدید بودجه است، نرخ دلار واقعی است و اگر به دلایلی هم چون گشایش مرکز مبادله ارز و طلا و نیز سایر دلایل تکنیکی، قیمت دلار کاهش یابد دوباره قابل انتظار خواهد بود که نرخ های به جای نخست خود بازگردند و حتی فراتر از آن هم بروند. البه وضعیت ایران از نظر اعمال تحریم‌ها تفاوت زیادی با سال های گذشته نکرده و در مرادی مانند آن چه در مورد کره جنوبی رخ داد یا عراقی ها بخشی ها از بدهی های خود را به دینار پرداخت کردند، میلیاردها دلار از منابع بلوکه شده ایران به آرامی آزاد شده است.
گاهی این طور به نظر می رسد که دولت برای پرداخت بخشی از بذدهی داخلی و ریالی خویش دلار را گران کرده و با فروش دلار گران شده، منابع ریالی لازم برای پرداخت بدهی خویش را تامین می کند. در این صورت دولت بیشترین منفعت را از افزایش قیمت دلار می‌برد. زیرا هزاران میلیارد ریال بدهکار است و وقتی قیمت دلار بالاتر می‌رود، ارزش بدهی‌های دولت کاهش پیدا می‌کند. البته کم شدن ارزش، برای طلبکار ریالی ناراحت کننده است اما بدهکار که می خواهد با تسعیر ارز به ریال بدهی اش را بپردازد، خوشحال می‌شود با این همه دولت ها و من جمله دولت سید ابراهیم رئیسی همواره بهره گیری از ابزار دلار را برای تامین ریال انکار کرده اند.
تجربه پیشین مثلا در مورد سال ۹۷ که قیمت دلار از ۶ هزار تومان به ۲۰ هزار تومان رسید و بعد ریزش داشت و تا ۱۱ هزار تومان کاهش یافت، همین امر را نشان می دهد. هیچ بعید نیست که باز هم چنین ریزش هایی رخ دهد و به ویژه در آستانه شب عید دوباره سقوط آزاد دلار اتفاق بیفتد. با این حال اگر انکار دولت در استفاده از نرخ دلار برای پرداخت بدهی هایش را نادیده بگیریم، می توان گفت که رخ دادن چنین رویدادی باز هم ممکن است و دولت چقدر قصد پایین آوردن قیمت دلار را دارد، چندان معلوم نیست. گفته می شود که دولت قصد دارد تا حدود ۴۲، ۴۳ هزار تومان نرخ اسکناس آمریکایی را کاهش دهد.
اما اگر قرار باشد که سرمایه ها از بازار ارز و به تبع آن بازار طلا خارج شوند، چه بازار هایی به عنوان جایگزین وجود دارد که مردم می توانند در آن سرمایه گذاری و ارزش دارایی یا قدرت خرید سرمایه شان را حفظ کنند؟ در این باره برخی بازار سرمایه را جایگزین مناسب می دانند و می گویند از آن جا که بالا رفتن قیمت دلار به شدت برای شرکت‌های صادراتی مفید است، درآمد شرکت‌های صادرات محور حداقل ۳۰ درصد افزایش پیدا کرده یا می کند. به ویژه آن که اکنون محرز شده که دلار به قیمت ۲۵ هزار تومان برنمی‌گردد و شرکت‌های صادرات محور که در گذشته با دلار ۲۵ هزار تومانی دلارهای شان را تبدیل می‌کردند اکنون با دلار گرانتری تبدیل می‌کنند و سودشان به طور قابل ملاحظه ای افزایش یافته است.
بازار دیگری که در این باره مورد توجه است، بازار خودرو است. به ویژه پس از تهمید منوچهر منطقی در این خصوص که هرکس پول بیشتری برای خرید خودروی صفر بپردازد، از اولویت بالاتری برای دریافت خودرو برخوردار می شود، اکنون برخی دارندگان سرمایه های سرگردان خواهان ورود به بازار خودرو و خرید خودروی صفر هستند. به همین دلیل اگر قرار باشد که سرمایه های به سمت بازار ارز و طلا نرود، احتمالا بازار خودرو یکی از بازار های جذاب برای دارندگان سرمایه های خرد است. سرمایه هایی که نمی تواند وارد بازارهای گران قیمت مانند مسکن شود و ناچار است در محدوده های پایین تر به معامله بپردازد.