سعید لیلاز، در حاشیه بیست و یکمین نمایشگاه بین المللی محیط زیست با بیان این که تمام بحث‌ها و انتقادها و چالش‌هایی که در مورد بحث خودروی برقی در ایران وجود دارد است را می‌دانم و می‌شناسم، گفت: «صادقانه بخواهم بگویم، بیش تر آن‌ها را هم قبول دارم، یعنی ما چالش‌های بسیار بسیار بزرگی داریم، از جمله ناترازی‌هایی که در بخش انرژی به خاطر دخالت دولت در اقتصاد پدید آوردیم.»
اصلاحات به مرحله بسیار دردناک‌اش رسیده است
این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: «این را به خود آقای رئیسی، وزیر دارایی، به نماینده‌های محترم مجلس و به رئیس سازمان برنامه و بودجه هم گفتم که کشور ما الان در مرحله‌ای قرار دارد که به اصلاحات ساختاری و بنیادی احتیاج دارد. این اصلاحات به مرحله بسیار دردناکش رسیده است و الان در مرحله جراحی‌های عمیق قرار دارد و بدون این جراحی‌های عمیق نمی‌شود دیگر کار کرد.»
وی اضافه کرد: «اقتصادی با مصرف روزانه با ۱۲۰ تا ۱۴۰ میلیون لیتر و با همین تولید ناخالص داخلی قابلیت مدیریت است. الان دقیقاً مصرف‌مان دو برابر دنیاست، اما می‌توانیم بدون این‌که کوچک‌ترین کاهشی در تولید ناخالص داخلی ایران بدهیم، این امکان برای‌مان وجود دارد که هم مصرف بنزین و هم مصرف گازوییل در ایران را نصف کنیم، چون تمام این گرفتاری‌هایی که می‌بینید هم این پرمصرفی شدت انرژی است. حل این ناترازی هم به دلیل این‌که دائما به عقب افتاده، به مراحل بسیار سختش رسیده است.»
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با بیان این که ما طرف‌دار دولت آقای رئیسی هستیم و برای‌شان آرزوی موفقیت می‌کنیم، تأکید کرد: «مشروعیت نظام سیاسی حاکم بر ایران به درجه‌ای تنزل پیدا کرده که انجام اصلاحات اقتصادی سخت و خام که جراحی عمیق بخواهد، غیرممکن شده است. ما این را در حتی قبل از ماجرای مهسا امینی در آبان ۱۳۹۸ یک بار امتحان کردیم. بنابراین دیگر غیرممکن است که بخواهیم بنزین لیتری دو هزار تومان را یک‌باره برسانیم به ۱۵ هزار تومان برسانیم. این در حالی است حتی ۱۵ هزار تومان هم واقعاً ایران را به جایی نمی‌رساند.»
هر لیتر بنزین ۲۵ هزار تومان
اگر قیمت یک بشکه بنزین را حدود ۱۰۰ دلار در نظر بگیریم، معادل آن تقریباً ۶ میلیون تومان می شود که اگر بر ۱۵۰ لیتر تقسیم کنیم، قیمت هر لیتر بنزین ۲۵ هزار تومان می شود. تازه اگر ۲۵ هزار تومان کنیم، قیمت فوق خلیج فارس می‌شود که جلوی قاچاق به کشورهای همسایه را می گیرد، جلوی واردات ما نیز را هم می‌گیرد. بنابراین زیر ۲۵ هزار تومان بنزین الان بی‌معنی است و دوباره باید ۱۵۰۰-۱۰۰ تا کشته برای دور بعدی بدهیم.
این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: «در نظر داشته باشید که ما کشوری هستیم که سالانه ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز سر چاه‌های نفت داریم می‌سوزانیم. به همین سادگی ما الان انرژی‌های‌مان را هدر می‌دهیم. در این شرایط ممکن است یک مقداری دفاع‌کردن از خودروی بنزینی سخت باشد.»
روند قالب در جهان الان خودروی برقی است
وی بیان کرد: «ما همه این‌ها را می‌دانیم و می‌توانیم این‌ها را تئوریزه کنیم، می‌توانیم بحث کنیم، اما من گاهی وقت‌ها فکر می‌کنم اولاً روند بین‌المللی و روند قالب در جهان الان خودروی برقی است. خود تکنولوژی و صنعت خودرو در ایران براساس تجربه غرب وارد ایران شده است و ما مخترع آن نبودیم. بنابراین اگر بخواهیم همان تجربه را حداقل دنبال کنیم، با توجه به سرعت تغییرات تکنولوژی که الان دنیا دارد، ما مجبوریم به سمت خودروهای جدید حرکت کنیم.»
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: «الان شرکای چینی‌مان به ما می‌گویند ما در آینده نزدیک نمی‌توانیم یورو ۵ تولید کنیم، باید سراغ یورو ۶ بروید. در این شرایط حساب می‌کنم که اگر بخواهیم برای تولید بنزین و گازوییل یورو ۶، چهار میلیارد، پنج میلیارد یا ۱۰ میلیارد دلار خرج پالایشگاه‌های بنزین کنیم، شاید یک‌دفعه به سمت خودروی برقی جامپ کنیم، افزایش هزینه‌اش این قدر وحشتناک نباشد. بنابراین اگر ما بخواهیم همچنان از روندهای بین‌المللی پیروی کنیم، این کار که داریم انجام می‌دهیم معنی می‌دهد. ما باید ۱۵-۱۰ میلیارد دلار لا ریب فیه خرج بازسازی و احیای پمپ بنزین‌های‌مان بکنیم، خرج پالایشگاه‌های‌مان بکنیم.»
تبدیل بنزین یورو ۵ به یورو ۲ در پمپ های بنزین
این کارشناس صنعت خودرو توضیح داد: «می‌دانید که تمام این گازوییل‌ها و بنزین‌های یورو ۵ و یورو ۶ که الان در ایران در پمپ‌های گازوییل و بنزین ریخته می‌شود، بلافاصله وارد این مخازن که می‌شود، به یورو ۲ و یورو صفر تبدیل می شود. چرا؟ برای این‌که جداره این پمپ‌ها چنان آغشته به ماندگاری ۶۰ ساله، ۷۰ ساله گوگرد است که به محض این‌که ما گازوییل و بنزین یورو ۵ می‌ریزیم در پمپ بنزین‌های‌مان، به یورو ۲ و یورو صفر تبدیل می‌شود.»
لیلاز افزود:«بنابراین با این شرایط امکان ندارد که یک آدم عاقل بتواند با خودروهای غیر بنزینی مخالفت کند، اما بحث و صحبت اصلی راجع به مقیاس و سرعت ورود ما به این بازار است. اگر من می‌خواستم یا می‌توانستم به‌عنوان یک سیاست‌گذار یک‌شبه حدود ۳۰ دستگاه میلیون خودروی ایران را در یک شب، در یک سال، در پنج سال، در ۱۰ سال تبدیل به خودروی برقی بکنم، همه حق با شما بود. تمام برنامه‌ای که شنیدیم، این است که نقطه شروع تقریباً معادل یک یا دو درصد تولید سالانه است. یعنی نقطه عزیمت ما این است که سالی ۲۰ تا ۴۰ هزار هزار دستگاه می‌خواهیم وارد بازار کنیم. تمام نگرانی‌ها در خصوص مقیاس اقتصادی است.»
وی بیان کرد: «تکنولوژی دارد مسئله جهان را حل می‌کند. در بین اقتصاددانان و فلاسفه دو نفر تکنولوژی را خوب فهمیدند. یکی کارل مارکس بود، یکی آدام اسمیت. مارکس بهتر از اسمیت این را می‌فهمید. این‌ها می‌گفتند تکنولوژی، بشر را نجات خواهد داد. مارکس پیش‌بینی می‌کرد یک روزی خواهد رسید که برای انسان کار تبدیل به هنر می‌شود، چون نیازی به کار نیست. انگار هوش مصنوعی را ۱۸۰ سال پیش می‌دید، البته نه الانِ هوش مصنوعی را، ۵۰ سال دیگرش را انگار می‌دید.»
ممنوعیت رانندگی در دنیا
لیلاز اضافه کرد: «به همین علت پیش‌بینی می‌کنیم به زودی رانندگی در دنیا ممنوع شود، یعنی اگر خودروهای خودران در دنیا راه بیافتند، معتقدم رانندگی عین اسب‌سواری می‌شود؛ مسئله پارکینگ، مسئله ترافیک، مسئله سوخت و همه این‌ها در یک بازه کم تر از ۴۰-۳۰ سال حل خواهد شد. این‌ها که اول می‌گفتند سال ۲۰۳۰، من می‌گویم سال ۲۰۵۰، چون ما درکی تا سال گذشته از هوش مصنوعی در ایران نداشتیم، در حالی که، الان هوش مصنوعی همین طور روزانه دارد مشاغل دنیا را از بین می‌برد. من می‌گویم تکنولوژی جدید همواره ممکن است ما را نگران کند.»
وی بیان کرد:«عرضم این است که آن خودروهای هیدروژنی هم می‌آید، آن چیزی که من الان در ایران می‌بینم، حتا اگر سیاست هم این باشد که یک‌شبه ۳۰ میلیون خودرو را برقی کند، ابزارش را ندارد. ۱۵۰-۱۴۰ هزار یا ۳۰ هزار ممکن است بتوانند انجام دهند و در این مدت ما فرصت خواهیم پیدا کرد که خودمان را تنظیم کنیم. لطفاً یادتان نرود جنگ جهانی دوم که شروع شد، اساساً ما با خودرو آشنا شدیم. آمریکایی‌ها با کشتی می‌آوردند و چون راننده وجود نداشت، خودشان راننده تربیت می‌کردند.»
این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: «ما با این سرعت‌ها هم تکنولوژی در تاریخ ایران جذب کرده ایم. بله، عوارض هم داشته است، اما اگر ما بخواهیم بنشینیم و منتظر باشیم همه جواب جور شود، به نتیجه نخواهیم رسید. تا الان سیاستی که دولت داشته، وزارتخانه داشته است، همه آن اعتقادات شما را من هزار درصد قبول دارم راجع به خودروی عمومی، حمل و نقل عمومی، اتوبوس و… هزار درصد قبول دارم. دولت آمده و با یک گروهی از بخش خصوصی صحبت کرده، گفته است به‌عنوان یک حرکت آینده‌نگرانه بیایید دخالت کنید.»
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: «در حال حاضر، خودروی قیمت فروش خودروی برقی در کرمان موتور ارزان‌تر از خودروی بنزینی همان خودروست. این را دولت انجام داده است. بله، دولت از یک سلسله حقوق و عوارض خودش عدول کرده، از یک سلسله امتیازات دیگری را که ممکن بوده یا وعده‌اش را داده، گذشته است.»
وی ادامه داد: «البته امیدوارم ۱۰۵۰۰ یورو نیز طبق ماده ۱۲ بدهد؛ اگر این وعده تحقق پیدا کند، حتا بدون این وعده، خودروی برقی ما در شرکت کرمان موتور ارزان‌تر از خودروی بنزینی می‌ماند. من همین الان رسماً اعلام می‌کنم، اگر دولت بتواند این کار را بکند، ما می‌توانیم یک خودروی برقی قرن بیست و یکمی را به قیمت ۷۰۰-۶۰۰ میلیون تومان در اختیار مردم بگذاریم، خودمان هم حاضریم به آن‌ها مقدار قابل توجهی وام دهیم.»
