شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تامین‌کنندگان مواد اولیه واحدهای فولادسازی کشور، در چند سال اخیر رویکردهای خود را به سمت همگام شدن شرکت توسـعه آهن و فولاد گل‌گهر در مسیر تحـولات جـهانی فولاد و پیاده‌سازی مدل اقتصاد چرخشی هدایت کرده و برنامه‌ریزی‌های متنوعی را برای حرکت در این مسیر در دستور کار دارد.
این شرکت در گام نخست نسبت به استقرار نظام‌های مدیریت کیفیت محصول، تحقیق و توسعه و… اقدام کرده است و در فرآیندها و برنامه‌های هر یک از سیستم‌های مدیریتی از دانش، توان و تخصص داخلی بهره‌مند می‌شود.
کلیه اقدامات و سرمایه‌گذاری‌های شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر منجر به تحقق رویکردهای دانش‌بنیان، تقویت دانش و توان داخلی و در نهایت، دستیابی به مدل اقتصادی چرخشی و در عین حال دانش‌بنیان می‌شود.
مدل‌های اقتصادی، ابزارها و شیوه‌‌هایی برای همسویی با تحولات و دستیابی به الگوهای تولید و مصرف جهانی محسوب می‌شوند که در سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. اقتصاد دانش‌بنیان به عنوان یک مدل اقتصادی نوین، تقویت دانش و علوم روز را پایه و اساس رشد و توسعه قرار می‌دهد تا پیشرفت‌های چشمگیری را در حوزه‌های مختلف و در سطح کلان ایجاد کند.
ایجاد و تثبیت این مدل اقتصادی در ابعاد کلان (اقتصادی، صنعتی و…) مستلزم آن است که بنگاه‌های اقتصادی به عنوان مهره‌های اصلی پیکره اقتصاد، رویکردهای تولید دانش‌بنیان را در سطح سازمانی دنبال کنند و بهره‌وری را بر پایه دانش و با تکیه بر توان داخلی ارتقا بخشند.
با توجه به اهمیت و جایگاه بهره‌وری در زنجیره فولاد، شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر نیز در مسیر تحولات جهانی بر اساس مدل‌های اقتصادی نوین گام برمی‌دارد. این شرکت، مدل اقتصادی چرخشی را که بر پایه حفاظت بیشتر منابع تجدیدناپذیر شکل گرفته، اتخاذ کرده و تاکنون سند این مدل را نیز تدوین کرده است.
پیاده‌سازی کامل و بدون نقص مدل اقتصاد چرخشی در هر مجموعه صنعتی، بسیار به میزان دسترسی یک مجموعه به دانش و تکنولوژی روز دنیا بستگی دارد و می‌توان گفت که تولید دانش‌بنیان یکی از ارکان این مدل نیز محسوب می‌شود.
در واقع اقتصادهای دانش‌بنیان و چرخشی که مانند دو رشته در هم تنیده‌اند، بنیان و اساسی مشترک دارند و می‌توانند به اهدافی مشترک نیز دست یابند. شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر با واقف بودن به اهمیت این مساله، رویکرد تولید دانش‌بنیان را یکی از اصول مهم قرارگیری و حرکت در مسیر تحولات جهانی زنجیره فولاد قرار داده است.
رویکردی که پیش‌زمینه‌ای را برای شکل‌گیری اقتصاد دانش‌بنیان و پیاده‌سازی مدل‌های اقتصادی نوین فراهم می‌کند و توسعه‌ای همه‌جانبه را برای این شرکت رقم می‌زند.
تولید دانش‌بنیان و همکاری با مراکز علمی و پژوهشی از ملزومات اساسی توسعه سازمانی محسوب می‌شود، زیرا این مهم منجر به تولید محصولات با کیفیت می‌شود و انعطاف‌پذیری و توانایی رقابت بنگاه‌های اقتصادی را در پاسخگویی به نیاز مشتریان افزایش می‌دهد.
علاوه بر این، در پیش گرفتن رویکرد تولید دانش‌بنیان حتی می‌تواند اقتصادی بر پایه دانش را شکل دهد و زنجیره‌ای کامل از علوم نظری تا تولید و خلق ثروت را بر پایه علوم فنی ایجاد کند. پذیرش، بومی‌سازی و ساخت داخلی فناوری‌های پیچیده در نخستین مراحل تولید دانش‌بنیان قرار گرفته‌اند و ایجاد فرهنگ آن در سازمان نیز، مستلزم سرمایه‌گذاری در پروژه‌های تحقیق و توسعه است.
شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر به منظور پذیرش فناوری‌های نو و رویکرد تولید بر پایه علم و دانش، تحقیق و توسعه را به عنوان اصلی مهم و ضروری دنبال می‌کند. سیاست‌گذاری‌های نظام تحقیق و توسعه این شرکت به گونه‌ای انجام شده تا با انجام فعالیت‌های توسعه‌محور، جایگاه شرکت را در زنجیره فولاد کشور ارتقا دهد.
در واقع این نظام کاربردی با هدف مدیریت بهای تمام‌شده، افزایش تولید محصول، مدیریت کارآمد دارایی‌های فیزیکی، توسعه سبد محصول، هوشمندسازی، استفاده بهینه از ضایعات در راستای اقتصاد چرخشی و به‌طور کلی آینده‌پژوهشی، تحلیل تکنولوژی‌های روز دنیا در صنعت فولاد و حرکت همگام با انقلاب صنعتی چهارم شکل گرفته است.
در این راستا اولویت‌های پژوهشی تحقیق و توسعه شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرند و سپس همکاری‌های لازم با شرکت‌ها و مراکز دانش‌بنیان صورت می‌پذیرد. این شرکت تاکنون در حوزه‌های مختلف مانند تامین مواد اولیه در زمان مناسب و با کیفیت بالا، به حداقل رساندن زمان انبارش کالا، مدیریت تامین، تولید پایدار محصول و تامین برخی از قطعات استراتژیک، همکاری خود را با شرکت‌های دانش‌بنیان تقویت کرده است.
ایجاد، تثبیت و ترویج فرهنگ مشتری‌مداری به عنوان یکی از حوزه‌های حائز اهمیت در کسب‌وکار، مستلزم چابک‌سازی و افزایش توانایی سازمان در پاسخ به نیاز مشتریان است. موضوعی که شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر با در نظر داشتن آن، افزایش کیفیت محصولات را با به‌روزرسانی تجهیزات و ماشین‌آلات، تامین قطعات استراتژیک و انجام عملیات نگهداری و تعمیرات (نت) در زمان مناسب دنبال می‌کند.
از طرفی، پارامترهای کیفی و کمی محصول توسط کارشناسان و متخصصان کنترل کیفی این شرکت به‌طور مستمر ارزیابی و بررسی می‌شود. از مهترین پارامترها برای انجام کنترل کیفیت محصول می‌توان به درصد متالیزاسیون، میزان آهن فلزی، درصد سولفور و فسفر، درصد کربن و درصد نرمه اشاره کرد که همه این شاخص‌ها بر اساس معیارها و استانداردهای ملی و جهانی سنجیده می‌شوند.
مدیریت کنترل کیفیت محصول یکی از مهمترین موضوعاتی است که در شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر با تکیه بر دانش و تخصص متخصصان و دانشمندان ایرانی و ارائه راهکارهای علمی و کاربردی انجام می‌شود. این مساله منجر به کاهش ضایعات و بازدهی بالای تولید می‌شود. با این حال، در فرآیند تولید، محصولات جانبی و تولید ضایعات امری اجتناب‌ناپذیر است.
شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر به منظور به حداقل رساندن ضایعات و استفاده از محصولات جانبی در کارخانه‌ها، نقشه راه و برنامه‌هایی را تدوین کرده که می‌توان آن را گام بلندی در راستای پیاده‌سازی مدل اقتصاد چرخشی در راستای استفاده حداکثری از منابع و مواد و الگویی متحولانه در تولید برشمرد.
بازیافت ریزدانه گندله و لجن آهن‌اسفنجی از جدیدترین و مهمترین پروژه‌های در دستور کار شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر هستند که مطالعات میدانی و تولید نمونه اولیه از محصولات جانبی در مقیاس آزمایشگاهی آغاز شده است.
در صورتی که این پروژه‌ها در فاز پایلوت به نتایج مطلوبی دست یابند، احداث خط صنعتی برای استفاده بهینه از محصولات جانبی خطوط تولید در دستور کار قرار میگیرد و این امر می‌تواند از دست رفتن مواد اولیه را به حداقل برساند و به خلق ارزش افزوده کمک شایانی کند.
استفاده بهینه از ضایعات و محصولات جانبی در مقیاس صنعتی به جز هدررفت مواد اولیه و ارزش‌آفرینی، از جنبه‌های دیگری از جمله اشتغال‌زایی و به حداقل رساندن آلودگی‌های زیست‌محیطی نیز اهمیت دارد و موجب تسهیل در تحقق اهداف و برنامه‌های مدل اقتصاد چرخشی در این شرکت می‌شود.
به‌طور کلی مدل اقتصاد چرخشی و اقدامات شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر در این حوزه دستاوردهای همه‌جانبه‌ای را برای این شرکت به ارمغان می‌آورد، به طوری که می‌تواند آن را به یک مجموعه صنعتی پایدار در زنجیره فولاد تبدیل کند.
اتخاذ رویکردهای دانش‌بنیان موجب شده است تا شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر در چشم‌اندازهای بلندمدت خود افزایش ظرفیت تولید آهن‌اسفنجی و توسعه و تکمیل سبد محصولات را با تکیه بر توان و تخصص داخلی برنامه‌ریزی کند.
تنوع‌بخشی به محصولات و افزایش ظرفیت تولید با رویکرد تولید دانش‌بنیان برنامه‌ریزی هدفمند و استراتژیکی برای توسعه به شمار می‌آید که توان رقابتی شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر را همگام با تحولات دانش و علوم روز دنیا افزایش می‌دهد.
منطقه گل‌گهر به عنوان منطقه‌ای که واحدهای صنعتی و معدنی متعددی را در خود جای داده است، از پتانسیل بالایی برای سرمایه‌گذاری و شکل‌گیری شرکت‌های دانش‌بنیان برخوردار است. بر همین اساس، شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر به عنوان مجموعه‌ای با ظرفیت بالای تولید محصول، نه‌تنها می‌تواند همکاری خود را با شرکت‌های دانش‌بنیان گسترش دهد، بلکه با رویکردها و برنامه‌های در دستور کار و همچنین سرمایه‌گذاری‌هایی که در حوزه تحقیق و توسعه انجام می‌دهد، می‌توان انتظار داشت که این شرکت در آینده به یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان در سطح کشور تبدیل شود.
در این راستا شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر برنامه‌ها و استراتژی‌های خود را به گونه‌ای دنبال می‌کند که ابتدا از دانش بومی استان کرمان بهره‌مند شود و از توان و تخصص مهندسان این ناحیه برای تحقق اهداف و چشم‌اندازهای خود استفاده کند.
در واقع شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر استحکام پایه‌های دانش‌بنیان را از استان کرمان آغاز کرده است و سپس آن را به تمام ظرفیت و توان داخلی در کشور گسترش می‌دهد. به این ترتیب سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده توسط این شرکت در وهله نخست در جهت تقویت توانایی دانش و بهبود اقتصاد محلی به کار گرفته می‌شود و در بلندمدت چشم‌اندازهای اقتصاد دانش‌بنیان را در سطوح ملی محقق خواهد کرد.
نویسنده: مهدی مکی آبادی معاون توسعه و مهندسی شرکت توسعه آهن و فولاد گل گهر
مطلب منتشر شده در ماهنامه شماره ۸۶ دنیای سرمایه گذاری
