وزاری انرژی و محیط زیست در سراسر دنیا از آژانس بین‌المللی انرژی درخواست کردند که نقش خود در تضمین امنیت گازی جهان هنگام اختلالات عرضه و نوسانات قیمتی را گسترش دهد. وزرای انرژی پس از نشست دو روزه‌ای که در پاریس داشتند، خواستار گسترش همکاری آژانس بین‌المللی انرژی «افزایش تنوع در نحوه عرضه گاز از طریق نظارت منظم بر بازار و توصیه‌های کارشناسی» شدند و تاکید کردند که از «تقویت» نقش آژانس بین‌المللی انرژی استقبال می‌کنند.
یخ بازار نفت آب شد؟
به گزارش بلومبرگ، پس از تجاوز دو سال پیش روسیه به اوکراین، بازار جهانی گاز متحول شد و کشورها در پی یافتن عرضه‌کنندگان تازه برآمدند، زیرا در مقابل اتفاقات ژئوپلیتیک حساس‌تر شده‌اند. ناظر جهانی یا همان آژانس بین‌المللی انرژی، نماینده کشورهای مصرف‌کننده خواهد بود و قرار است که به آن‌ها در تضمین و تامین امنیت انرژی کمک کند.
در بیانیه پایانی نشست وزرای انرژی آمده است:« ما در سطحی رسمی از هیات مدیره آژانس بین‌المللی انرژی درخواست می‌کنیم که از طریق نهادهای مناسب؛ به تبادل اطلاعات، بررسی و تجزیه و تحلیل راه‌های افزایش انعطاف‌پذیری، شفافیت و امنیت عرضه، از جمله به وسیله افزایش مکانیسم‌های ذخیره‌سازی و ذخیره گاز بپردازد.»
با وجود ضعف در تقاضا، توازن بازار نفت در ژانویه از تعادل خارج شد. کاهش عرضه نفت ایالات متحده و کانادا به‌دلیل یخ‌زدگی شدید در نقاط تولیدی قطب شمال با اجرای سیاست‌های کاهش تولید اعضای اوپک‌پلاس همراه شد و باعث افزایش قیمت گردید.
تشدید تنش‌های ژئوپلیتیک در خاورمیانه و تصمیم کشتی‌ها به دور زدن آفریقا به جای عبور از دریای سرخ و کانال سوئز نیز مزید بر علت اختلال و نوسان بازار نفت شد. معاملات آتی نفت در ماه فوریه در هر بشکه ۵ دلار افزایش یافت و تا زمان نگارش این گزارش به بشکه‌ای ۸۳ دلار رسید.
بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، بخش عمده‌ای از رشد تقاضای جهانی پس از همه‌گیری کرونا طی شده و هم‌اکنون با کاهش سرعت، تقاضای جهانی از روزانه ۲/۸ میلیون بشکه در سه‌ماهه سوم ۲۰۲۳ به روزانه ۱/۸ میلیون بشکه در سه‌ماهه چهارم ۲۰۲۳ رسید. عامل این کاهش، افت تقاضای ۸۳۰ هزار بشکه‌ای چین در اواخر سال ۲۰۲۳ اعلام شد.
آژانس بین‌المللی انرژی معتقد است، سرعت رشد تقاضا در سال ۲۰۲۴ کمتر می‌شود و به ۱/۲ میلیون بشکه در روز می‌رسد که تنها نیمی از میزان رشد سال گذشته است. همان‌گونه که در سال ۲۰۲۳ چند کشور کلیدی به‌ویژه چین و تا حدی برزیل و هند طلایه‌داران رشد تقاضا بودند، پیش‌بینی می‌شود که در سال ۲۰۲۴ هم ۷۸ درصد از رشد تقاضای جهانی را به خود اختصاص دهند و تقاضای روزانه جهانی را به ۱/۳ میلیون بشکه برسانند.
با وجود گسترده شدن محدودیت‌های عرضه کشورهای عضو اوپک‌پلاس، ترازهای آژانس بین‌المللی انرژی از افزایش اندک ذخایر نفتی در سه‌ماهه ابتدایی ۲۰۲۴ است. همچنین با توجه به چشم‌انداز صعود تولید نفت خام توسط کشورهای غیرعضو اوپک‌پلاس، در صورتی که کاهش تولیدهای داوطلبانه اعضای اوپک‌پلاس روند نزولی طی کند، احتمال مازاد تولید بر تقاضا در تولید نفت اعضای اوپک‌پلاس، امر دور از ذهنی نیست.
آژانس بین‌المللی انرژی معتقد است، با توجه به افزایش خطرات ژئوپلیتیکی و ذخایر پایین نفت در جهان، یک مازاد متوسط ممکن است به مهار نوسانات بازار کمک کند. در حالی که در دسامبر ذخایر نفت روی آب، به دلیل ملاحظات مالیاتی پایان سال ۶۰ میلیون بشکه افزایش یافت و تعدادی از مالکان نفتکش کشتی‌ها را از دریای سرخ به اطراف دماغه امید نیک (دماغه جنوبی آفریقا) منحرف کردند و بازار شاهد کاهش ۴۰ میلیون بشکه‌ای ذخایر خشکی نیز بود.
داده‌های اولیه حاکی از افزایش کاهش ذخایر به میزان ۶۰ میلیون بشکه در ماه ژانویه است که همراه با کاهش ذخایر قابل مشاهده در زمین به پایین‌ترین سطح خود از حداقل سال ۲۰۱۶ است. ذخایر پایین نفت باعث حساسیت بیشتر بازار نفت بر عرضه و تقاضا می‌شود و ممکن است، توانایی صنعت را برای پاسخ به جهش غیرمنتظره تقاضا یا اختلال در عرضه محدود کند.
قیمت نفت خام
قیمت هر بشکه نفت خام برنت با افزایش در ژانویه ۸۰ دلار فروخته شد که متاثر از ناامنی در مسیرهای کشتیرانی نفتکش‌ها مخصوصا دریای سرخ است. همچنین این موسسه انتظار دارد که قیمت هر بشکه نفت برنت تا پایان ژانویه بشکه‌ای ۸۰ دلار باقی بماند و در سه‌ماهه دوم ۲۰۲۴ به‌دلیل افزایش ذخایر نفتی، قیمت نفت رفتار نزولی داشته باشد. البته موسسه اطلاعات انرژی آمریکا پیش‌بینی کرده که به‌دلیل ناامنی‌ها در منطقه خاورمیانه، امکان عبور قیمت نفت از پیش‌بینی گزارش‌شده وجود دارد.
تولید نفت خام آمریکا
بر اساس گزارش موسسه اطلاعات انرژی آمریکا تا پایان سال ۲۰۲۴ و در ماه دسامبر، تولید نفت خام آمریکا از روزانه ۱۳/۳ میلیون بشکه عبور کند و رکورد تازه‌ای ثبت شود. این در حالی است که تولید نفت ایالات متحده در ژانویه با کاهش مواجه شد و عدد ۱۲/۶ میلیون بشکه در روز را ثبت کرد که به دلیل گرم‌تر شدن هوا در سراسر این کشور بود. موسسه اطلاعات انرژی آمریکا انتظار دارد، تولید در فوریه به ۱۳/۳ میلیون بشکه در روز برسد و سپس در اواسط ۲۰۲۴ با کاهش اندک مواجه شود و پس از آن میزان تولید دوباره افزایش یابد.
تولید و مصرف جهانی نفت
موسسه اطلاعات انرژی آمریکا انتظار دارد، میزان تولید سوخت مایع در سال جاری میلادی ۶۰۰ هزار بشکه افزایش یابد که نسبت به صعود ۱/۸ میلیون بشکه‌ای در سال ۲۰۲۳ کاهش قابل‌توجهی داشته است. بر اساس پیش‌بینی این موسسه، افزایش تولید سوخت مایع در بازار جهانی با افزایش تولید روزانه ۸۰۰ هزار بشکه توسط کشورهای غیرعضو اوپک‌پلاس رهبری خواهد شد که این جهش، کاهش تولید روزانه ۲۰۰ هزار بشکه‌ای کشورهای عضو اوپک را بی‌اثر می‌کند.
این موسسه پیش‌بینی کرده است، میزان تولید سوخت مایع در ۲۰۲۵ روزانه ۱/۹ میلیون بشکه افزایش یابد. این درحالی است که احتمال افزایش تولید ۷۰۰ هزار بشکه در روز اعضای اوپک‌پلاس هنوز محتمل است. البته به‌دلیل سیاست‌های کاهش تولیدی که عربستان سعودی و کشورهای عضو اوپک‌پلاس، با هدف تعادل بازار اتخاذ کرده‌اند، احتمال محدودیت در این افزایش تولید دور از ذهن نیست.
پیش‌بینی موسسه اطلاعات انرژی آمریکا برای میزان افزایش تولید کشورهای غیرعضو اوپک‌پلاس، ۱/۴ میلیون بشکه در روز برای ۲۰۲۴ و ۱/۳ میلیون بشکه در روز برای سال ۲۰۲۵ است. همچنین انتظار می‌رود، تقاضای سوخت مایع از سوی کشورهای آسیایی غیرعضو سازمان همکاری‌های اقتصادی (OECD) مانند چین و هندوستان افزایش یابد و به روزانه ۶۰۰ هزار بشکه در ۲۰۲۴ و ۵۰۰ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۲۵ برسد. تقاضای سوخت مایع برای کشورهای عضو OECD ثابت باقی می‌ماند و هیچ تغییری پیش‌بینی نشده است.
تولید گاز طبیعی
به دلیل اختلالی که در پیش‌بینی‌های آب‌وهوایی ایجاد شد و موج هوای سرد در نیمه ژانویه مانند سال‌های قبل بر سراسر ایالات متحده آمریکا حاکم نشد، موسسه اطلاعات انرژی آمریکا تخمین زده که رکورد تولید گاز خشک طبیعی از ۱۰۶ میلیارد فوت مکعب در روز به روزانه ۱۰۲ میلیارد فوت مکعب در ماه ژانویه کاهش پیدا کند که ۳ میلیارد فوت مکعب کمتر از پیش‌بینی قبلی این موسسه است.
البته موسسه اطلاعات انرژی آمریکا انتظار را دارد که تولید گاز طبیعی در آمریکا برای ماه فوریه (ماه کنونی میلادی) افزایش یابد و تا مارس (ماه آینده میلادی) از ۱۰۵ میلیارد فوت مکعب عبور کند و تا پایان سال نزدیک به همین عدد بماند.
در این گزارش پیش‌بینی شده، میزان تولید گاز طبیعی ایالات متحده برای سال جاری میلادی در هر روز ۱۰۴ میلیارد فوت مکعب باشد که یک‌میلیارد مترمکعب نسبت به گزارش چشم‌انداز پیشین موسسه اطلاعات انرژی آمریکا کمتر است. البته این موسسه انتظار دارد، تولید گاز طبیعی آمریکا در ۲۰۲۵ از ۱۰۶ میلیارد فوت مکعب در روز عبور کند.
قیمت گاز طبیعی
انتظار می‌رود، در ژانویه قیمت گاز طبیعی در هاب هنری متوسط روی عدد ۳/۱۸ دلار به ازای هر میلیون واحد حرارتی بریتانیا (MMBtu) قرار بگیرد؛ هرچند به‌دلیل بروز هوای سرد، امکان نوسان قیمتی در این ماه وجود دارد. موسسه اطلاعات انرژی آمریکا پیش‌بینی کرده که در سه ماهه ابتدایی ۲۰۲۴ قیمت گاز طبیعی هاب هنری در طول ماه‌های فوریه و مارس (ماه کنونی و آینده میلادی) روی ۲/۴۰ دلار به ازای هر MMBtu ثابت بماند.
تاثیر تنش‌های ژئوپلیتیک بر بازار
سیاست‌های سخت‌گیرانه تورم در آمریکا و افزایش تنش‌ها در خاورمیانه در کنار عدم تصویری واضح از تقاضا در ادامه سال ۲۰۲۴، بر معاملات نفت هفته گذشته سایه انداخت. هفته گذشته و تا لحظه نگارش این گزارش، در حالی هر بشکه نفت خام آمریکا ۷۸/۴۱ دلار و هر بشکه نفت برنت ۸۳/۵۵ دلار معامله شد که این شاخص‌ها در طول هفته با افت متوسط ۳ دلاری مواجه شدند و شاخص آمریکایی در بالاترین قیمت در سه ماه گذشته قرار گرفت.
باب یاوگر، مدیرعامل و استراتژیست آتی انرژی در شرکت (Mizuho America) معتقد است: تنش‌های ژئوپلیتیک باعث شده، سوداگران به وسیله بازی با نوسانات، بازار را از تعادل خود خارج کنند. در موقعیت کنونی بازار اتفاقات ژئوپلیتیک نقش راهنمای اصلی بازار را بازی می‌کند.
تنش‌ها در مرز اسرائیل و لبنان تشدید شده و با توجه به شرایط نامناسب غزه، امکان دارد که به سراسر خاورمیانه گسترش پیدا کند.
بازار نفت در هفته گذشته از تاثیر عواملی مانند تورم ایالات متحده و چشم‌انداز غبارآلود تقاضا در سال جاری میلادی مصون ماند و رشد قیمتی خود را ثبت کرد، به‌گونه‌ای که بر اساس گزارش وزارت کار آمریکا، نرخ عمده‌فروشی در بازار جهانی نفت بیش از حد انتظار افزایش یافت؛ نرخ‌های پایین‌تر معمولا به عنوان عامل تحریک‌کننده بازار شناخته می‌شوند.
مانیش راج، مدیرعامل شرکت Velandera Energy Partners معتقد است: به دلیل حضور فعال سوداگران و معامله‌گران در بازار جهانی، روند افزایشی قیمت نفت ادامه دارد، زیرا هیچ‌کس نمی‌خواهد، زمانی که بادهای موافق افزایش قیمت می‌وزد، کوتاه بیاید.
با وجود انتشار گزارش آژانس بین‌المللی انرژی مبنی بر چشم‌انداز ضعیف تقاضا در سال ۲۰۲۴، قیمت نفت در رفتاری غیرمنتظره صعود کرد.
آژانس بین المللی انرژی پیش بینی کرد که رشد تقاضای جهانی نفت خام به نصف سرعت امسال کاهش خواهد یافت و به ۱/۲ میلیون بشکه در روز در ۲۰۲۴ در مقایسه با ۲/۳ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۳ خواهد رسید. انتظار می رود، عرضه بیش از تقاضا باشد و تولید خارج از اوپک ۱/۷ میلیون بشکه در روز افزایش یابد.
اما اوپک روز سه‌شنبه هفته گذشته، بازار بسیار فشرده‌تری را در سال جاری پیش‌بینی کرد که تقاضا ۲/۲ میلیون بشکه در روز رشد می‌کند و از رشد تولید خارج از کارتل پیشی می‌گیرد که گفته می‌شود، در مجموع ۱/۲ میلیون بشکه در روز خواهد بود.
تاماس وارگا، تحلیلگر شرکت معامله‌گری نفت PVM، در یادداشتی نوشت: شکافی در برآوردهای تقاضا وجود داشته و هنوز هم دارد. پیش‌بینی چشم‌انداز میان‌مدت و بلندمدت همیشه دشوار و چالش‌برانگیز است، اما تفاوت دیدگاه‌ها در مصرف جهانی نفت برای امسال و فصل‌های جداگانه، حتی برای فصل کنونی، به وضوح گیج‌کننده است.
برگرفته از ماهنامه شماره ۸۷ دنیای سرمایه گذاری
پایگاه خبری دنیای سرمایه گذاری آنلاین
