به گزارش پایگاه خبری دنیای سرمایه‌گذاری آنلاین؛ صنایع فولاد، یکی از بزرگ‌ترین و مهمترین بخش‌های تولیدی کشور محسوب می‌شوند و حدود ۳۰ درصد از تولید خالص ملی (GDP) را در اختیار دارند. طبق آمارهای رسمی، ارزش افزوده صنعت فولاد سالانه به ۲۰ میلیارد دلار می‌رسد و صنایع فولادی برای ایجاد این میزان ارزش افزوده، سالانه ۲۰ میلیارد کیلووات‌ساعت برق مصرف می‌کنند. وجود ظرفیت نیروگاهی ۶ هزار مگاواتی در صنعت فولاد، شرکت‌های بزرگ خصوصی و شبه‌دولتی در این حوزه را برای تولید برق و کاهش بار انرژی از روی دوش دولت ترغیب می‌کند. کمبود منابع انرژی و قطع برق طی سال‌های اخیر به یکی از چالش‌های بزرگ صنایع به‌ویژه صنایع انرژی‌بَر مانند فولاد تبدیل شده است. البته قطعی گاز در زمستان هم دردسر دیگری برای صنایع تولیدی محسوب می‌شود که بر میزان تولید، فروش و صادرات‌شان تاثیر منفی می‌گذارد. بر همین اساس و برای تامین بخشی از برق مورد نیاز صنایع، پاییز سال ۱۴۰۰ دولت سیزدهم به چاره‌اندیشی افتاد و با همکاری وزارت صنعت، نیرو و صنایع فولادی، تفاهم‌نامه ساخت ۱۴ نیروگاه حرارتی را با ظرفیت ۱۰ هزار مگاوات برق به امضا رساند.
تفاهم‌نامه ساخت ۱۴ نیروگاه برق حرارتی در ۱۹ مهرماه ۱۴۰۰ در حالی امضا شد که قرار بود با سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ صنعتی و معدنی کشور، ۱۰ هزار مگاوات برق طی ۴ سال وارد شبکه سراسری شود. شرکت‌های فولاد مبارکه اصفهان، فولاد هرمزگان، فولاد کاوه جنوب، آلومینیوم المهدی، شرکت ملی صنایع مس ایران، معدنی چادرملو، گل گهر سیرجان، ایرالکو، آلومینیای ایران، توسعه آب آسیا، پویا انرژی، فولاد خوزستان، ایمیدرو و فولادسترگ شرق، این تفاهم‌نامه مشترک را با وزارت نیرو و صنعت و معدن امضا کردند و قرار شد تا سال ۱۴۰۴ این شرکت‌ها ۱۴ واحد نیروگاهی معادل ۱۲۴۶۹ مگاوات برق را وارد شبکه سراسری کنند.
حالا با گذشت حدود دو سال از انعقاد تفاهم‌نامه مذکور و در آستانه سومین سال مسئولیت دولت سیزدهم، نه‌تنها هیچ‌یک از واحدهای نیروگاهی در صنایع فولادی و معدنی به اتمام نرسیده است، بلکه برخی از شرکت‌های فوق‌الذکر که تفاهم‌نامه امضا کرده‌اند، طرح اجرایی برای احداث نیروگاه برق حرارتی در واحدهای خود ندارند. در چنین شرایطی، اخیرا توافق دیگری نیز میان انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با وزارت نیرو مبنی بر احداث ۵ هزار مگاوات نیروگاه جدید توسط بخش خصوصی فولاد انجام شده، در حالی که تفاهم‌نامه قبلی هنوز به سرانجام نرسیده است.
با نگاهی به آمارهای منتشرشده از سوی فولادسازان، اعمال محدودیت و قطع برق در واحدهای تولید فولاد در پروسه یک هفته تا ۱۰ روز، بیش از ۳۰۰۰ میلیارد تومان کاهش تولید و ارزش محصولات را در پی دارد و خسارت‌های سنگینی را به صنایع فولادی وارد می‌کند. پیامدهای این خسارت‌های سنگین افزون بر صنایع، دامن‌گیر سهامداران و حتی دولت است و کاهش تولید، صادرات و ارزآوری این صنعت را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. کاهش ارزآوری در سال‌هایی که کشور با تشدید تحریم‌های نفتی روبه‌روست و سیاست کاهش اتکا به صادرات نفت را در پیش گرفته است، روی بودجه سالانه تاثیر می‌گذارد و کسری بودجه را تشدید می‌کند. با توجه به خسارت‌های واردشده به صنعت فولاد و همچنین اقتصاد غیر نفتی کشور، برنامه ایجاد ظرفیت ۱۰ هزار و ۵۳۶ مگاواتی برق با همکاری فولادسازان در فاز نخست به اجرا در آمد و در فاز دوم نیز تولید ۵ هزار مگاوات برق توسط بخش خصوصی و صنایع فولادی در دستور کار قرار گرفت، اما هنوز هیچ‌یک از شرکت‌های مذکور نتوانستند واحد نیروگاه‌های خود را به مرحله بهره‌برداری برسانند و وارد شبکه سراسری کنند. احداث نیروگاه برق به زیرساخت‌ها و تجهیزات زیادی نیاز دارد. سرمایه‌گذاری واحدهای صنعتی و معدنی با هدف تامین برق پایدار نیازمند سرمایه‌گذاری‌های بزرگی است.
با نگاهی به برنامه‌های ساخت نیروگاه توسط واحدهای صنعتی و معدنی طی سال‌های اخیر، می‌توان امیدوار بود که تا یکی دو سال آینده بخشی از برق مصرفی صنایع توسط شرکت‌ها تولید شود و کمبود برق به‌ویژه در فصل تابستان به حداقل برسد. به این ترتیب، مشکل کاهش تولید، فروش و صادرات واحدهای صنعتی و معدنی و فولادسازان نیز رفع خواهد شد. بر اساس اطلاعات منتشرشده از سوی انجمن فولاد، مراحل ساخت نیروگاه برق در ۱۴ شرکت معدنی و فولادی به شرح زیر است:
طبق آخرین اخبار قرار بود ۲ واحد نیروگاه بخش صنعت، در مجموع به میزان ۳۶۶ مگاوات در تابستان امسال وارد مدار شوند که تاکنون انجام نشده یا خبری مبنی بر اتمام این پروژه‌های نیروگاهی منتشر نشده است. این نیروگاه‌ها در استان‌های اصفهان، هرمزگان، یزد، کرمان، فارس، سمنان و خوزستان قرار دارند.
با پیگیری و هماهنگی بین وزارتخانه‌های نیرو، صمت و نفت، مجوز و تخصیص ساخت نیروگاه‌های فولاد مبارکه، آلومینیوم المهدی، گل‌گهر، لامرد، سمنان و فولاد خوزستان نیز صادر و گروه مپنا به عنوان پیمانکار احداث واحدهای نیروگاهی نیز تاکنون ساخت بیش از ۱۵۰۰ مگاوات از کل سهم صنایع را متعهد شده است.
نیروگاه سیکل ترکیبی ۹۱۳ مگاواتی لامرد در استان فارس، منطقه ویژه صنایع انرژی مشتمل بر ۲ واحد گازی و یک واحد بخار از سال ۱۳۹۱ تاکنون در دست احداث است. پست‌های ۴۰۰ و ۲۳۰ کیلوولت با دو خط منشعب از نیروگاه عسلویه به طول ۴۶ کیلومتر در این منطقه در دست احداث است که در صورت بهره‌برداری، ۵۲۰ مگاوات برق مورد نیاز سالکو، بزرگ‌ترین مجتمع تولید آلومینیوم را در جنوب استان فارس (منطقه لامرد) تامین خواهد کرد.
شرکت فولاد مبارکه اصفهان با شرکت مپنا، قرارداد احداث نیروگاه سیکل ترکیبی را منعقد کرده است. این پروژه با همکاری چندجانبه و مشترک فولاد مبارکه، مپنا، شرکت توانیر، برق منطقه‌ای اصفهان و تیم مدیریتی مجرب آغاز شده و با سرعت مناسبی در دست اجراست. فولاد مبارکه در این پروژه به‌عنوان سرمایه‌گذار بخش خصوصی، یک واحد نیروگاهی سیکل ترکیبی با کمترین میزان مصرف آب و انرژی نسبت به سایر نیروگاه‌های کشور را احداث خواهد کرد.
شرکت ملی صنایع مس ایران نیز قرار است، یک واحد نیروگاه گازی با ظرفیت ۴۰ مگاواتی را به صورت EPC در مجموعه ذوب و پالایش خاتون آباد، واقع در مجتمع مس شهر بابک (کرمان) احداث کند. ساخت این پروژه نیروگاهی شرکت ملی مس، از طریق مناقصه به شرکت پیمانکار واگذار خواهد شد.
با تجمیع موارد فوق، این‌گونه استنتاج می‌شود که با گذشت حدود ۲ سال از امضای تفاهم‌نامه ساخت نیروگاه توسط شرکت‌های بزرگ صنعتی، معدنی و فولادی کشور، هنوز هیچ شرکتی نتوانسته به تعهدات خود در این زمینه به صورت کامل عمل کند. این در حالی است که شرکت مادرتخصصی توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه، میدکو، به‌رغم اینکه در میان ۱۴ شرکت فولادی که برای ساخت نیروگاه برق حرارتی متعهد شده‌اند، قرار ندارد، اما در سال ۱۴۰۱ توانست با استفاده از توان داخلی شرکت‌های زیرمجموعه خود یک واحد نیروگاه ۴۵۰ مگاواتی سیکل ترکیبی مدرن در کلاس F را احداث کند و به شبکه سراسری متصل شود.
به این ترتیب، میدکو بدون کمک گرفتن از شرکت‌های پیمانکار مجری ساخت نیروگاه مانند شرکت مپنا توانسته تمامی مراحل طراحی، ساخت، واردات تجهیزات و راه‌اندازی نیروگاه ۴۵۰ مگاواتی خود را اجرا کند و به بهره‌برداری برساند. بر همین اساس، میدکو را باید تجلی کامل صنعت فولاد کشور در اجرای شعارهای خودکفایی، افزایش تولید، اشتغال‌زایی و دانش‌بنیان دانست.
خبرنگار: عارف واحد ناوان
