در حالی که ابهام بر سیاست های دولت در زمینه مسکن سایه انداخته است، معامله گران مسکن در این باره می گویند که وضعیت خرید و فروش خانه به حدی ناپایدار شده که امکان معامله مطمئن از خریذاران و فروشندگان سلب شده و کسانی که می خواهند وارد معامله مسکن شوند نمی دانند که آیا در صورت فروش ملک خود می تواننند پول آن را صرف خرید واحد های مشابه نمایند و یا با افزودن بر آن پول آیا خواهند توانست ملک خود را تبدیل به احسن کنند یا نه. البته این امر تا حدی به شرایط اقتصادی جامعه نیز مربوط است و نبود شفافیت آماری به اوضاع نابسامان فعلی دامن زده و مشکلات را افزایش داده است. چنان که گزارش رسمی بازار مسکن که قبلا به‌طور مستمر و منظم توسط بانک مرکزی منتشر می شد، از آذرماه سال گذشته متوقف شده است. در این میان دولت سید ابراهیم رئیسی که ادعای ساخت یک میلیون خانه را مطرح کرده بود، رفته رفته از ادعای خود عقب نشست و اکنون برخی نمایندگان هوادار دولت به کمک رئیسی آمده و با طرح این سوال که مگر دولت وظیفه ای در جهت ساخت و تولید مسکن دارد، می خواهند دولت را از وضعیت بغرنجی که در آن گرفتار آمده رها نمایند. در واقع نمایندگان حامی دولت، می دانند که ادعای ساخت یک میلیون خانه در سال از اول هم ادعایی گزاف بوده و قابل اجرا نبوده است. حالا آنان می خواهند به گونه ای به دولت کمک کنند که رئیسی و همکارانش بتوانند به نحوی از مخمصه ای که در آن گرفتار آمده اند رهایی پیدا کنند.
آمارهای بانکی نشان می دهد که نسبت تسهیلات حوزه مسکن به کل تسهیلات بانکی در سال‌های اخیر به چهار درصد هم نمی‌رسد. سقف وام در تهران ۲۰ تا ۳۰ درصد رقم مورد نیاز خرید خانه‌ای ۸۰ متری را تامین می‌کند. با این حال دولت اگرچه اصرار دارد که با تظاهر به اعمال فشار بر روی مالکان و فعالان بازار مسکن در بخش‌هایی مثل مالیات یا اجاره، تصویر مدافع مردم را از خود به نمایش بگذارد، اما در عین حال به پرداخت تسهیلات و کمک‌های دولتی که می رسد، حاضر نیست سود و اقساط تسهیلات را متناسب با توان واقعی متقاضیان تعیین کند.
هزینه تولید مسکن
قیمت تمام شده ساخت یک واحد ۱۰۰ متری در پایتخت به طور معمول می تواند به سه میلیارد تومان برسد. این هزینه فقط شامل ساخت یک بنای متعارف می شود و افزودن تجهیزات اضافی و تزئینی به آن اضافه می شود. ضمن آن که قیمت زمین هم باید جداگانه محاسبه شود. به این ترتیب قیمت ساخت هر متر مسکن در تهران ۳۰ میلیون تومان است. این رقم در شهرهای بزرگ و مراکز استان های بزرگ هم کمابیش یکسان است اما در شهرهای کوچک مقداری از هزینه های ساخت کاهش می یابد. علاوه بر این زمان ساخت یک آپارتمان ۴ تا ۶ طبقه و ۸ تا ۱۲ واحدی ۱.۵ تا دو سال طول می کشد و با افزودن زمان فرایند صدور پروانه کل زمان شروع تا پایان و تحویل خانه، حدود ۴۲ تا ۴۸ ماه یعنی ۳.۵ تا ۴ سال طول می کشد.
با این همه ثبت‌نام طرح نهضت ملی مسکن به آورده ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومانی نیاز دارد. این آورده باید به‌صورت چند قسط و ظرف دو تا سه سال به حساب دولت ریخته شود. پس از تحویل خانه که البته زمان دقیقش مشخص نیست، تسهیلات نهضت ملی مسکن به متقاضیان تعلق می‌گیرد که رقم آن براساس آخرین تصمیمات اعلام شده، ۵۵۰ میلیون تومان و برای همه کشور یکسان است. با فرض اینکه قرار است سود تسهیلات با نرخ مصوب شورای پول و اعتبار یعنی ۲۳ درصد به‌منظور بازپرداخت وام مدنظر قرار بگیرد، مبلغ اقساط وام نهضت ملی مسکن شاید برای متقاضیان به بالای ۱۰ میلیون تومان برسد. اقساط ماهانه وام نهضت ملی مسکن در دوره بازپرداخت ۲۰ ساله، مبلغی معادل ۱۰ میلیون و ۶۵۳ هزار تومان خواهد بود. کل بازپرداخت این وام پس از پایان دوره قرارداد، به دو میلیارد و ۵۵۶ میلیون و ۸۴۴ هزار تومان می‌رسد. این یعنی شخصی که تسهیلات ۵۵۰ میلیون تومانی نهضت ملی مسکن دریافت کرده، نهایتا پس از ۲۰ سال باید دو میلیارد و ۶۸ میلیون و ۴۴۳ هزار تومان به بانک برگرداند.
